Γκαγκαούζοι

Οι κάτοικοι της Μικρόπολης για κάποιο μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν Γκαγκαούζοι,  ( Σύμφωνα με μαρτυρίες περιηγητών οι πρώτες μετακινήσεις Γκαγκαούζων προς την Ελλάδα έγιναν μεταξύ του 1512 και του 1566.

Οι Γκαγκαούζοι εμφανίζονται σταδιακά στις ιστορικές αναφορές ζώντας μέσα στα όρια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας σε τρεις κυρίως περιοχές της
Βαλκανικής Χερσονήσου.
Η πρώτη και σημαντικότερη είναι η Δοβρούτσα,
στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, ανάμεσα στη Βάρνα και Κωνστάντζα.

Η δεύτερη είναι η Θράκη στα νοτιοανατολικά της Αδριανουπόλεως, η τρίτη
στην ιστορική κωμόπολη της Μακεδονίας τη Νέα Ζίχνη Σερρών και γύρω από
αυτήν.

Στα χρόνια της Οθωμανικής
επέλασης  ήταν ο τελευταίος λαός που υποδουλώθηκε και υπέστησαν τα
πάνδεινα. Σ’ αυτά τα δύσκολα χρόνια θεωρείται ότι έχασαν την ελληνική
γλώσσα.

Στα τέλη του 18ου αιώνα και των αρχών του 19ου αιώνα οι
Γκαγκαούζοι μεταναστεύουν μαζικά βορείως του δέλτα του Δούναβη, στο νότο
της περιοχής της Βεσσαραβίας, μαζί με Βούλγαρους και άλλους χριστιανούς
από τα Βαλκάνια. Βασική αιτία της μετανάστευσης ήταν η μαζική συμμετοχή
τους στους Ρωσσοτουρκικούς πολέμους στο πλευρό πάντα των ομόδοξων τους
Ρώσων.

Προέλευση

Οι Γκαγκαούζοι (Γκαγκαούζ: Gagauzlar) είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί στη Βαλκανική Χερσόνησο. Μιλούν τη βαλκανική διάλεκτο της τουρκικής γλώσσας. Ο συνολικός αριθμός των Γκαγκαούζων είναι περίπου 250 χιλιάδες άτομα. Το μεγαλύτερο μέρος τους ζει στη Μολδαβία. Στη Μολδαβία υπάρχει αυτόνομη περιοχή της Γκαγκαουζίας. χετικά με την προέλευση των Γκαγκαούζων υπάρχουν πολλές διαφορετικές υποθέσεις:

Υποθέσεις

  • Οι πρόγονοι των Γκαγκαούζων ήταν τουρκόφωνοι λαοί, από την πληθυσμιακή δεξαμενή των νομαδικών φυλών (Ογούζων, Πετσενέγκων, Κουμάνων).
  • Απόγονοι Βουλγάρων οι οποίοι υιοθέτησαν την τουρκική γλώσσα κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
  • Απόγονοι των Τουρκοβουλγάρων που μετανάστευσαν τον 7ο αιώνα από τις όχθες του Βόλγα στα Βαλκάνια και ασπάστηκαν τον χριστιανισμό τον 9ο αιώνα.
  • Απόγονοι ντόπιων Βαλκανικών λαών (θρακικών φύλων) της Δοβρουτσάς, οι οποίοι υιοθέτησαν την τουρκική γλώσσα κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

  • Γενετική έρευνα
  • Οι Γκαγκαούζοι ανήκουν σε απλοομάδες Υ-DNA: I2 (23,6%), R1a (19,1%), G (13,5%), R1b (12,4%), E1b1b1a (11,1%), J2 (5,6%) και Ν (2,2%). Η φυλογενετική ανάλυση του Υ-DNA δείχνει τη μεγαλύτερη συγγένεια του λαού Γκαγκαούζοι με τους Βούλγαρους, τους Σέρβους και άλλους λαούς των Βαλκανίων. Από συγκριτικές γενετικές έρευνες βρέθηκε ότι οι Γκαγκαούζοι είναι περισσότερο συγγενείς με τα γειτονικές εθνικές ομάδες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης απ’ ό,τι με τις γλωσσικά συναφείς ομάδες της Ανατολίας. Σημαντικότερες διαφορες εντοπίζονται στις κατανομές ενοτήτων του Υ χρωμοσώματος μεταξύ των Γκαγκαούζων και άλλων τουρκόφωνων πληθυσμών. Η ομοιότητα με τους γειτονικούς πληθυσμούς μπορεί να οφείλεται στην έλλειψη κοινωνικών φραγμών μεταξύ των εντόπιων και των Τουρκοχριστιανών Ορθοδόξων των Βαλκανίων. Άλλη πιθανότητα είναι η γλωσσική μετατόπιση σύμφωνα με το μοντέλο της «κυρίαρχης ελίτ», δηλαδή ότι προέρχονται από εκτουρκισμό.
  • Λόγω του γεγονότος ότι μέχρι τον 19ο αιώνα δεν βρέθηκαν έγγραφα όπου αναφέρθηκε το όνομα του λαού Γκαγκαούζοι, η ιστορία του Γκαγκαούζοι εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο διαφωνίας μεταξύ των ιστορικών. Παρακάτω είναι οι κύριες παραδοχές:

Γκαγκαούζοι της Βουλγαρίας

ΧΙΧ-ΧΧ αιώνες (1812-1917) – Οι άνθρωποι του Γκαγκάουζ που μετανάστευσαν από τη Βουλγαρία στη Ρωσική Αυτοκρατορία, στο έδαφος της Βεσσαραβίας.

ΧΧ αιώνα: Ιανουάριος 1906 – η ανεξάρτητη Δημοκρατία του Κομράτ ανακηρύχθηκε στη Βεσσαραβία, η οποία υπήρχε για 5 ημέρες.

1918-1940 – οι Γκαγκαούζοι βρίσκονταν στο έδαφος της Ρουμανίας ως αποτέλεσμα της ενοποίησης της Bessarabia με τη Ρουμανία.

1940-1941 – Η ΕΣΣΔ, σύμφωνα με το σύμφωνο Ribbentrop-Molotov, αναχωρεί από τη Βεσσαραβία (εισήλθε στην περιοχή Akkerman, από τις 7 Δεκεμβρίου 1940 μετονομάστηκε στην περιοχή Izmail) με ένα μέρος του συμπαγώς ζωντανού πληθυσμού του Γκαγκαούζοι.

Τον Αύγουστο του 1940, η Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μολδαβίας (MSSR) σχηματίστηκε από την Μολδαβική ASSR. Οι περισσότεροι άνθρωποι του Γκαγκαούζοι βρίσκονταν στην επικράτειά του

1941-1944 – την περίοδο του Β ‚Παγκοσμίου Πολέμου. Το έδαφος της Βεσσαραβίας ήταν μέρος της Ρουμανίας.

1944 – 1990 – Οι άνθρωποι του Γκαγκαούζοι στο MSSR.

19.08.1990 – 23.12.1994 – η περίοδος της μη αναγνωρισμένης Δημοκρατίας της Γκαγκαουζίας.

από τις 23.12.1994 – μέχρι σήμερα, οι περισσότεροι από τους Γαγκαουζιανούς ζουν στο έδαφος της Αυτόνομης Εδαφικής Ενότητας της Γκαγκαουζίας στη Μολδαβία. Ένα μικρότερο μέρος του λαού Gagauz εξακολουθεί να ζει στο έδαφος της σύγχρονης Βουλγαρίας στην περιοχή της Νότιας Dobrudja, αλλά η νεότερη γενιά μιλά κυρίως βουλγαρικά.

  • Γκαγκαούζοι της Ελλάδας
  • Οι επιδρομές των Οθωμανών και αργότερα των Κιρκάσιων συνεχίστηκαν με μοναδικό σκοπό να τους αλλάξουν τη θρησκευτική πίστη. Η αντίσταση των Γκαγκαούζηδων περιγράφεται στο «Αι εν τη κωμοπόλει Καβάρνη και τοις πέριξ ελληνικοίς χωρίοις υπό των Κιρκασίων σφαγαί», έπος που γράφτηκε από τον Δ.Κ. Κραχτόγλου το 1878. Αργότερα συμμετείχαν στους Ρωσοτουρκικούς πολέμους στο πλευρό των Ρώσων. Για το λόγο αυτό κυνηγήθηκαν από τους Οθωμανούς και διασκορπίστηκαν στη Βουλγαρία (Πάζαρτζικ, Γιάμπολ) και στην Ανατολική Θράκη, στην περιοχή Χάψας-Αδριανούπολη, όπου εγκαταστάθηκαν σε 15 χωριά. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός των Γκαγκαούζηδων εγκαταστάθηκε στη Βεσσαραβία, στην σημερινή Νότια Μολδαβία.
  • Κατά την απελευθέρωση της Ανατολικής Θράκης από τον ελληνικό στρατό το 1919 συγκρότησαν το πρώτο σύνταγμα του ελληνικού στρατού με 700 άνδρες και σύμφωνα με τον Γενικό Διοικητή της Θράκης Γεραγά διακρίθηκαν για την ανδρεία τους. Με τη συνθήκη της Λωζάνης θεωρήθηκαν από τους Τούρκους ανταλλάξιμοι και υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και να εγκατασταθούν στην επαρχία Ορεστιάδας και Διδυμότειχου σε 21 χωριά. Ο κύριος όγκος τους είναι εγκαταστημένος στα χωριά: Οινόη, Σαγήνη, Κλεισώ, Αμμόβουνο, Θούριο, Λεπτή, Κέραμος, Καναδάς, κλπ.

  • Γλώσσα
  • Η γλώσσα Γκαγκαούζοι ανήκει στις ογουζικές γλώσσες, μέρος του νοτιοδυτικού κλάδου των τουρκικών γλωσσών.

  • Θρησκείες
  • Οι περισσότεροι Γκαγκαούζοι είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί.

Είναι σημαντικό να παρουσιάσουμε μερικούς στίχους από το τραγούδι ΛΕΝΚΑ.
Το τραγούδι αυτό βρίσκεται σε δίσκο που κυκλοφόρησε στην Ε.Σ.Σ.Δ. το 1980 με την ονομασία «Μουσική των Γκαγκαβούζηδων»

Στη γλώσσα των Γκαγκαβούζηδων

“Mari Lenko, kızım Lenko,
mari kızım, dünnää gözeli,
näändan da işitmiş türklär, kızım,
ani sändin dünnää gözeli.
Türklär da, kızım, alacek seni”.
İlenka da dedi mamusuna:
“Male ma, male, sakla beni,
sakla beni sandaa, male…

Και στα ελληνικά

“Μωρή Λένκα, κόρη μου Λένκα,
μωρή κόρη μου, πιο όμορφη του κόσμου,
που να το άκουσαν οι Τούρκοι, κόρη μου,
ότι ήσουν η πιο όμορφη του κόσμου.
Οι Τούρκοι, κόρη μου, θα σε πάρουν”.
Και η Ηλένκα είπε στη μητέρα της:
“Μάνα, αχ μάνα, κρύψε με,
κρύψε με στο μπαούλο, μάνα.
Κι όταν, μάνα, θα έρθουν οι Τούρκοι,
εσύ να πεις στους Τούρκους, μάνα:
«H Λένκα μου πέθανε εδώ και καιρό»”…

Γκαγκαβούζηδες των Χρυσοχώραφων Σερρών